Ontwerpen en regisseren van verandering

Niet iets uit niets

We hebben nog nooit een levende boom gezien die een meter stam mist. In de natuur ontstaat niet iets uit niets. Dat geldt ook voor het domein waarin dingen hun bestaan verkrijgen dankzij menselijke activiteiten. We hebben al gezien dat wij als mens medeschepper kunnen zijn van wat er gebeurt. Anders gezegd: als wereldverbeteraar ontwerpen en regisseren wij veranderingen. We hebben eveneens gezien dat dit ontwerpen betrekking kan hebben op producten, strategieën, organisaties en leer- en werkprocessen.[1]

De wereldverbeteraar maakt zich vanuit het geheel van zijn ideeën concrete voorstellingen over de toekomstige, gewenste situatie. Het plaatje van de boom laat zien dat om de voorstellingen te verwerkelijken, aangesloten moet worden bij de bestaande situatie. Dit waarnemingsgebied moet men begrijpen door beantwoording van de eerste basisvraag ‘wat is hier aan de hand?’ Op basis daarvan kan de wil tot veranderen ontstaan. De tweede basisvraag luidt ‘wat wil ik?’ Die vraag kan leiden tot voorstellingen over een doel en… wegen en middelen om dat doel te bereiken.

Creëren is omvormen

Een belangrijk inzicht. De menselijk handeling creëert geen waarnemingen, maar transformeert de waarnemingen die al aanwezig zijn en geeft er een nieuwe vorm aan. Wil je een bepaalde situatie  overeenkomstig je voorstelling omvormen, dan moet je de wetmatige inhoud van wat je waarneemt hebben begrepen. Verder moet je de modus vinden waardoor je deze wetmatige functie in een nieuwe kunt omzetten. Dit deel van je veranderproces berust op kennis van de verschijnselen waarmee je te maken hebt. Je moet deze kennis dus uit de een of andere tak van wetenschap zien te halen.[2]

Wat is nodig?

Om effectief vernieuwer te kunnen zijn moet men (1) het vermogen hebben ideeën voort te brengen, (2) moet men zich voorstellingen kunnen vormen over de gewenste situatie en (3) moet men beschikken over de vaardigheid om de huidige waarnemingswereld om te vormen met inachtneming van haar wetmatige samenhang. Over dit alles handelt mijn boek Over begrijpen en beslissen.

 

 

[1] Zie blogbericht ‘Alles is het resultaat van leiderschap’ op website jaapvanrijswijk.nl.

[2] Rudolf Steiner, De filosofie van de vrijheid, Uitgeverij Vrij Geestesleven, Zeist, 1998, pagina  159.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *