De betekenis van terugblikken: persoonlijkheidsvorming

geplaatst in: Leiderschap, Leren | 0

Regelmatig terugblikken is de weg om te werken aan uw persoonlijkheidsvorming. Het is een kwestie van bewust terugkijken op ervaringen en daarvan leren. Indien men gedurende een langere periode ‑ bijvoorbeeld drie maanden aaneengesloten ‑ dagelijks circa 15 minuten aan een terugblik besteedt, bedrijft men een vorm van leren met een bijzonder hoog rendement. Immers, men ontleent zijn inzichten aan het gebied, waarop men ze ook direct kan toepassen, namelijk het eigen werk- en privéleven.

Hoe gaat dat in zijn werk?

We bouwen eerst uit de herinnering in omgekeerde volgorde het feitelijke beeld op van een dag. Waarom in omgekeerde volgorde? Wel, daarmee doorbreken we de vanzelfsprekendheid waarmee in het dagverloop de gebeurtenissen elkaar opvolgen. Dat werkt objectiverend, ont-emotionaliserend. Terugwerkend neemt men eerst de gevolgen waar en daarna de oorzaken. Juist de oorzaken van het leven leren kennen maakt, dat iemand een werkelijk ‘praktisch’ mens kan zijn. Veelal tasten we slechts als blinden rond door de gevolgen met de bedoeling er het beste van te maken. Ieder vanuit zijn kijk op de werkelijkheid.

Bij deze activiteit tegen de tijdstroom in wordt men zich bewust van de gaten die gevallen zijn. Door even bij die gaten stil te staan krijgt men vaak toch het beeld nog boven water en de wil wordt gewekt op zulke momenten een volgende keer meer attent te zijn.

Door de ervaring haalt een mens een eigen stuk buitenwereld naar binnen. Via de ervaring kan zich aan hem iets openbaren over de buitenwereld, maar ook over zichzelf in relatie tot dat stuk buitenwereld. Ervaringsleren levert eerder resultaten op die zich met de persoon verbinden.

Twee valkuilen moeten vermeden worden:

  • De ene is, dat men zich de ervaringen niet bewust is, er aan voorbij gaat.
  • De andere is, dat men zich de ervaring weliswaar bewust is, maar hem direct beoordeelt vanuit de eigen sympathie en antipathie en vanuit de eigen vertrouwde denkkaders. In dat geval heeft de ervaring mij dan niets nieuws geleerd over de wereld buiten mij en ik ben er zelf niet door veranderd.

Vragen, die men ’s avonds aan zichzelf kan stellen?

1.  Wat waren voor mij de markante momenten?
Dit kunnen hoogtepunten en/of dieptepunten zijn, bijvoorbeeld een speciale ontmoeting met iets of iemand.

 2.  Wat gebeurde er in die situaties en hoe werkte dat op mijzelf?
Wat dacht en wat voelde ik?

 3.  Welke vragen en voornemens neem ik mee naar ‘morgen’?

Het gebruik van een notitieboekje stelt u in staat nu en dan terug te bladeren in de tijd.

Raadgevingen voor innerlijke scholing

In iedere mens sluimert de wil om kennis te vergaren en wijzer te worden. Dat kan alleen door het leven, dat wil zeggen door het voordenken en nadenken over situaties, over waarnemingen en ervaringen. Zo bezien vormt de levensweg een scholingsweg met een aaneenschakeling van oefen- en toepassingsmogelijkheden waarvan een groeiend bewustzijn de opbrengst kan zijn. Hij die bewust in het leven probeert te staan, beweegt immers doorlopend in het spanningsveld tussen verstand en gevoel. Wat moet je met de veelheid aan gebeurtenissen die zich tijdens je levensweg aandienen; waarom gaat het? Hij die zich dergelijke levensvragen stelt, kan steun vinden in enkele praktische regels die de ware leermeesters van het geestelijke leven hebben overgeleverd. Ze berusten op oeroude ervaringen en oeroude kennis en zijn derhalve modern. Onder meer in zijn werken over verwerving van hoger bewustzijn beschrijft Rudolf Steiner deze voorwaarden en deugden voor persoonlijke ontwikkeling. Deze hebben betrekking op een bepaalde grondstemming, zonder welke iemand een innerlijke scholingsweg niet kan gaan. Een kenmerk van deze praktische regels voor innerlijke ontwikkeling is, dat ze de vrijheid en zelfstandigheid van de mens niet aantasten.

Bij het verwerven van inzicht is het belangrijk ons te realiseren, dat wij zelf als het ware het ‘instrument’ zijn, dat de waarnemingen doet en de oordelen vormt. Over het proces van oordeelsvorming handelen de kennistheoretische werken; dat is filosofie. De drie bijgevoegde documenten ‘Raadgevingen voor innerlijke scholing’ (i240, i241 en i242) zijn niet aan te merken als filosofie, maar als oefeningen die erop zijn gericht onszelf als mens te ontwikkelen. Daar het denken en handelen van leiders en ontwerpers binnen het economisch leven resultaten zijn van hun eigen persoonlijke ontwikkeling, acht ik het passend ook deze praktische regels in het kader van scholings- en realisatietrajecten onder hun aandacht te brengen.

Het met regelmaat nu en dan lezen en doordenken van deze drie documenten ‘Raadgevingen voor innerlijke scholing’ (i240, i241 en i242) verdient aanbeveling. Dit te doen heeft bij individuen binnen mijn praktijk tot resultaten geleid die daarvoor voor onbereikbaar werden gehouden.

Download:
i240 Eerbied als voorwaarde
i241 Innerlijke rust
i242 Oordeelsvorming

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *